Cách Thuần hóa chiến kê

Thuần hóa chiến kê (taming) là một phần của quá trình biệt dưỡng mà hầu hết phương pháp biệt dưỡng đều bỏ qua, nhưng tôi lại coi đó là vấn đề cực kỳ quan trọng. Nó cũng quan trọng ngang với vấn đề dinh dưỡng và luyện gà. Mà có lẽ còn quan trọng hơn. Qua dinh dưỡng và tập luyện, bạn không thể cải thiện một cách vượt bậc sức mạnh thể chất của chiến kê, nhưng nhờ thuần hóa thích hợp bạn có thể nâng cao năng lực của chiến kê lên gấp 10 lần!

Thử đặt trường hợp như thế này: bạn đem con gà chọi vốn đã quen với yên tĩnh và người thân đến môi trường xa lạ, gắn cựa sắt và thả vào trường gà sáng trưng với một đám hàng xáo ồn ào như cái chợ, rồi bạn mong nó vượt qua âm thanh và khung cảnh lạ lẫm để thể hiện bản lĩnh chiến đấu tuyệt vời? Trong trường hợp tương tự, được biết những ca sĩ nhạc thính phòng nổi tiếng cũng phải bối rối và không thể thốt nên lời.

Chiến kê cũng phản ứng theo cách tương tự. Nhất là những con cột dây thường dễ bị kích động. Tôi từng thấy những chiến kê hàng đỉnh bị bối rối vì âm thanh, ánh sáng và khung cảnh đến nỗi không thể đá ra hồn hoặc bị giết trước khi kịp cất chân. Chiến kê có thể quen với tiếng máy bay ngang qua đầu hay tiếng chó sủa dọc hàng rào, nhưng nó cần thời gian và tất cả phụ thuộc vào bạn trong việc giúp chúng làm quen với môi trường xung quanh.

Thứ nhất:

Đây là cách: bắt đầu thật sớm, bốn tuần trước ngày ra trường, mỗi khi đi ngang qua lồng gà, bạn thả một mẩu bánh mì nhỏ cỡ đồng xu. Trong vài ngày, gà sẽ chờ được ăn bánh mì và học được một điều rằng, mỗi khi bạn dừng trước lồng, bạn không hề có ý định làm hại nó mà thay vào đó, bạn đem đến thứ mà nó yêu thích. Rất nhanh chóng, hầu hết gà đều ăn bánh mì từ tay bạn. Tốt lắm. Bạn đã có khởi đầu tốt. Nếu gà không chịu ăn, đừng cố ép, hãy nhẹ nhàng đặt bánh mì trước mặt nó và bỏ đi. Nó sẽ quen dần theo thời gian.

Mỗi khi bắt gà đem từ nơi này sang nơi khác, hãy thật nhẹ nhàng. Thật kiên nhẫn. Tránh làm nó bị kích động hay hoảng hốt. Nếu nó co rúm hay bay nháo nhào, hãy để yên một lúc để nó bình tâm lại. Rồi bạn bắt gà bằng tay, vỗ về và vuốt ve một cách nhẹ nhàng trong một phút trước khi thả nó vào chỗ mới. Khi bạn vỗ về gà, hãy làm chậm rãi và nhẹ nhàng. Đừng quẳng nó ngay vào chuồng mới. Hãy cho nó biết bạn không muốn làm nó bị tổn thương, để nó đặt niềm tin nơi bạn. Cho gà ăn vài miếng táo khi bạn giữ nó trên tay, nếu nó chấp nhận thì thật là tốt.


Chiến kê cần được vuốt ve và tâm sự. Việc thuần hóa cần khởi sự khi chiến kê còn non.

Thứ nhì:

Bây giờ, khi lần đầu bắt gà tơ từ lồng dưỡng, đấy là một thời điểm đặc biệt nhạy cảm. Mọi thứ đều mới mẻ đối với nó. Hãy làm thật chậm rãi và nhẹ nhàng. Luôn để sẵn vài mẩu bánh mì hoặc táo trên sàn tập (work bench) cho nó. Đặt gà nhẹ nhàng lên sàn, để nó nhìn quanh và làm quen với môi trường trong khoảng 20-25 giây, luôn vuốt ve nhẹ nhàng trong thời gian trên. Rồi khi nó sẵn sàng bước đi, hãy để nó đi trong vài giây, hãy đi cùng với nó thật chậm rãi và nhẹ nhàng.

Nó thậm chí có thể ăn vài món “khoái khẩu” mà bạn để sẵn ở đó. Nhưng hãy luôn vuốt ve nó một cách nhẹ nhàng, đừng cử động quá nhanh. Sau khoảng một phút, nhấc gà đặt lên bàn, xoa bóp trong vài giây, rồi cẩn thận đặt nó vào lồng dưỡng, buông gà chậm rãi và nhẹ nhàng đóng cửa lồng. Tôi thực hiện điều này hết sức cẩn trọng, nghe có vẻ như làm vú em, nhưng tôi biết vô số người từng chăm gà trong 60 năm ròng làm công việc này hai lần mỗi ngày. Họ không ngừng nhắc nhở tôi mỗi khi thăm viếng xem gà của tôi được thuần đến đâu và chúng sung cỡ nào. Gà của tôi không thuần lắm. Chúng không được thuần như gà của họ bởi vì gà của tôi được cột dây nhiều hơn. Tất cả đều phụ thuộc vào cách nuôi của bạn, và đăc biệt là cách mà bạn bắt đầu.

Những lần đầu bắt gà ra khỏi lồng dưỡng cũng là thời điểm nhạy cảm. Hãy làm thật nhẹ nhàng và lặng lẽ. Cố đừng để gà “đổ quạu” và giãy giụa trong lồng. Tốt nhất cứ để nó được yên, còn hơn là khiến nó bị kích động và đá lại bạn. Đôi khi, bạn có thể lôi kéo sự chú ý vào thức ăn nhờ vậy bạn có thể luồn tay vào người nó mà không gặp rắc rối gì. Một khi đã vô tay, nhẹ nhàng bắt gà ra khỏi lồng, vuốt ve vài giây rồi đặt lên sàn tập nơi có sẵn món “khoái khẩu” và đi dạo cùng với nó một lúc bởi đây là lần đầu. Đừng cố “thúc đẩy” nó trong những lần tập đầu tiên. Thay vào đó, hãy chú trọng vào việc giúp gà làm quen với địa điểm mới và yêu thích nơi đó.

Một món khoái khẩu khác có thể đặt trên sàn tập thuần hóa gà là những miếng bơ nhỏ không muối, to cỡ hạt đậu. Gà thích món này, nó lăng xăng và cất tiếng gọi mái mà quên hết cả e dè lẫn sự hiện diện của bạn. Khi gà đang trong tâm trạng đó, hãy rời tay khỏi nó và lui lại vài bước để nó tự đứng trong sàn tập. Sàn hiện thuộc về nó. Rồi bạn từ từ tiến lại gần với hai tay buông thõng thay vì giang ra như bắt nó, và khi bạn đến bên gà, chậm rãi và nhẹ nhàng đặt tay lên người nó, kéo nó đi vòng quanh một chút, bồng nó lên, vuốt ve vài cái, và cẩn trọng thả về chuồng.

Thứ ba:

Mọi thứ ở đây nghe có vẻ quá chi tiết và lằng nhằng, nhưng nếu làm đúng cách vài lần thì sẽ thu được hiệu quả to lớn, và tiết kiệm nhiều thời gian ở những công đoạn luyện tập còn lại; nó chẳng thấm vào đâu so với những vết cào xước và bầm tím mà bạn bị lãnh. Trong vòng vài ngày, bạn có thể mở cửa lồng và để gà tự đi ra, bay đến sàn tập, gáy và dạo quanh mà không cần phải chạm tay vào. Đó là lúc bạn cảm thấy sung sướng vì đã bỏ công chăm sóc nó ngay từ đầu. Từ giờ, bạn sẽ coi việc luyện gà là niềm vui thay vì công việc “máy móc” hai lần mỗi ngày. Quan hệ được duy trì khi bạn chuyển gà từ lồng này sang lồng kia. Nó sẽ đợi sẵn ở cửa lồng để cho bạn bồng và đưa đến chỗ mới. Nó luôn yêu thích sự thay đổi.

Sau vài ngày luyện tập để gà đã hoàn toàn quen thuộc với địa bàn và coi đó là nhà của mình, đấy là lúc tập cho nó làm quen với tiếng ồn và ngoại cảnh. Thứ tốt nhất mà tôi biết là máy radio xách tay. Chuyển nó sang kênh tổng hợp tin tức, âm nhạc và thời tiết, bật âm lượng tối đa rồi cho gà nghe nhạc rock ‘n roll, tiếng trống và tất cả những âm thanh tạp nham bao gồm tiếng người la hét cho đến khản cả giọng.

Kênh thể thao với nhiều tiếng la hét cũng rất tốt. Nó cũng ồn ào như là trường gà. Thả rơi xoong chảo trên nền nhà. Tập cho gà quen với những âm thanh này và dạy nó rằng chúng không làm hại nó. Hãy để mọi người đến trại gà và ba hoa trong lúc bạn đang huấn luyện. Hãy để gà quen với sự hiện diện của họ. Nó phải đối diện với vô số tiếng ồn và ngoại cảnh tại trường gà, vậy hãy để nó làm quen từ trước. Tương tự, nếu dự định đá vào ban đêm, hãy xổ gà vào ban đêm và sửa soạn nền sân tập càng giống với nền trường gà càng tốt. Đem radio đến sân tập và bật càng ồn càng tốt trong lúc đang xổ gà.

Tôi có vài lồng bới nhỏ luôn mang theo bên mình trong các giải dài ngày. Sau khi luyện gà, tôi nhốt nó vào đấy vài phút trong khi luyện cho con khác. Quẳng vài viên thức ăn vào đó và nó bay vào theo. Nhốt nó ở đó và bắt ra cũng hỗ trợ cho vệc thuần hóa. Hãy làm chậm rãi và nhẹ nhàng để đem lại sự tin cậy giữa đôi bên. Nhiều lần, tôi vận chuyển gà suốt đêm và khi đến đích, chúng hơi bị mệt. Nhưng chỉ cần năm phút ở trong lồng bới quen thuộc thì mọi thứ sẽ trở lại bình thường. Chúng sở hữu không gian này. Đấy là tâm lý mà bạn muốn duy trì. Mọi chi tiết nhỏ ở đây đều đóng góp vào việc này.

Khi gắn cựa (heeling), tôi thích bồng gà để người khác gắn. Tôi có thể nói với người trợ lý cách gắn cựa mà tôi muốn và giám sát khi anh ta thực hiện, nhưng tôi không thể bảo với con gà rằng người đang bồng nó ở tư thế kém thoải mái, điều rất hay xảy ra, cũng là bạn và hãy tin tưởng. Gà không thể hiểu điều này. Bởi vậy tôi luôn tự bồng gà. Gà quen với tôi và bàn tay của tôi, vì vậy nó thoải mái và tin tưởng, và rồi mọi thứ đều ổn.

Cũng tương tự với việc thả gà (handling). Tôi chẳng phải chuyên gia thả gà nhưng gà vốn quen thuộc với tôi và cách mà tôi thả nó. Từ đó, nó tin tưởng vào tôi trong bối cảnh ồn ào và xa lạ hơn là trong tay người khác. Nếu bạn hay người chăm gà không thả gà, ít nhất người chăm gà phải có mặt ở trường để cân, cho gà đi dạo để nó làm quen với môi trường xung quanh và rồi trao nó cho nài gà (handler) ngay trước trận đấu.

Đó là tất cả ý kiến của tôi về vấn đề thuần hóa chiến kê. Nên nhớ rằng gà chọi sẽ suy giảm khả năng chiến đấu nếu nó bị phân tâm bởi âm thanh và ngoại cảnh xa lạ. Bạn phải có nhiệm vụ tập cho gà quen với những điều này trước khi nó bước vào trận đấu. Đừng kết tội gà nhà là “đồ ngốc” một khi nó đứng xớ rớ và bị đối phương đá chết. Thay vào đó, hãy gọi mình là “đồ ngốc” vì đã không tập cho nó quen với trường đấu từ trước. Rất nhiều lần, tôi đã phải tự gọi mình như vậy.